Në një diskutim të draft raportit 2016 për Shqipërinë nga Komiteti për Punët e Jashtme të Parlamentit Evropian, eurodeputetët e Parlamentit Evropian kanë theksuar se “Shqipëria ka nevojë të zbatojë reformat lidhur me BE-në në mënyrë të besueshme dhe të sigurojë që zgjedhjet parlamentare të qershorit të jenë të lira dhe të ndershme, në qoftë se ajo kërkon të fillojë negociatat për anëtarësim në BE.”
Eurodeputetët mirëpresin progresin e Shqipërisë në reformat lidhur me BE-në dhe përpjekje të mëtejshme për të reformuar sektorin gjyqësor, i cili është një kërkesë kyçe e qytetarëve të Shqipërisë dhe një faktor në rivendosjen e besimit në institucionet publike. Ndërsa përjashtimi ikundravajtësve penalë nga postet publike dhe rivlerësimi i gjyqtarëve dhe prokurorëve janë hapa premtues përpara, eurodeputetët mbetën të shqetësuar për drejtësinë selektive, korrupsionin, procedurat e stërgjatura gjyqësore dhe ndërhyrjet politike në hetime apo çështje gjyqësore […]
Eurodeputetët theksojnë se zbatimi i besueshëm i këtyre reformave dhe zhvillimi i zgjedhjeve të lira dhe të ndershme në qershor të vitit 2017 mund të jetë një çelës për avancimin e procesit të anëtarësimit në BE dhe nisjen e negociatave.
Draft raporti, si dhe amendimet e propozuara nga anëtarët e Komitetit për Punët e Jashtme, në mënyrë të qartë tregojnë debatin e brendshëm në BE për “pesë kushtet” që shkaktuan shumë debat e konfuzion në politikën shqiptare, kur KE vendosi të mos japë një datë për fillimin e negociatave për Shqipërinë.
Amendimet e propozuara e pasqyrojnë këtë debat. Draft raporti i raportuesit Knut Fleckenstein (S & D) përmban paragrafin e mëposhtëm:
[…]ndërsa Shqipëria ka bërë përparim të qëndrueshëm në procesin e anëtarësimit në BE; ndërsa implementimin e mëtejshëm të, ndër të tjera, paketën e reformës gjyqësore, reformën zgjedhore dhe të ashtuquajturit ligj dekriminalizimin është i rëndësishëm në forcimin e besimit të qytetarëve në institucionet e tyre publike dhe përfaqësuesve politikë;
Ndryshim i eurodeputeti Eduard Kukan (EPP) propozon forcimin e gjuhës për sa më poshtë:
[…]ndërsa Shqipëria ka bërë progres drejt përmbushjes së kritereve politike për anëtarësim dhe progresi të qëndrueshëm në pesë prioritetet kyçe për hapjen e negociatave për anëtarësim; ndërsa implementimin e mëtejshëm, ndër të tjera, të paketës së reformës gjyqësore, reformën zgjedhore dhe të ashtuquajturit ligj dekriminalizimin janë të domosdoshme për forcimin e besimit të qytetarëve në institucionet e tyre publike dhe përfaqësuesve politikë;
Pra, ndërsa deputeti i krahut të majtë Fleckenstein flet në përgjithësi për “progres” në lidhje me “procesin e anëtarësimit”, amendamenti i propozuar i eurodeputeti konservator Kukan pasqyron pikëpamjet “gjermane”, duke përfshirë në mënyrë të qartë edhe “pesë prioritetet kyçe ” dhe “domosdoshmërinë” e jo thjeshtë “rëndësinë” e zbatimit të reformës në drejtësi, ligjit të dekriminalizimit dhe miratimin e reformës zgjedhore.
Deputetët liberalë, pjesë e ALDE, në anën tjetër, kërkuan për të specifikuar më tej gjuhën e raportit të Knut Fleckenstein, duke veçuar ligjin e vettingut si më të rëndësishmin në të gjithë paketën e reformës në drejtësi. Ata, gjithashtu, propozuan një amendament ku shumica qeverisëse dhe opozita të adresojnë sfidat “në frymën e dialogut, bashkëpunimit dhe kompromisit.”
Disa deputetët grekë, përfshirë ato që përfaqësojnë Agimin e Artë, ekstremin e djathtë, propozuan rezoluta të ndryshme për të zbutur ose hequr ndonjë pjesë në lidhje me progresin e Shqipërisë dhe shtimin e kërkesave ndaj qeverisë shqiptare për të respektuar të drejtat e minoritetit grek.
