Dita Ndërkombëtare e Grave Rurale festohet këtë vit me temën “ Gratë rurale kultivojnë ushqim të mirë për të gjithë ”. OKB-ja po bën thirrje për të njohur punën e këtyre heroinave në sistemet ushqimore të botës dhe për të kërkuar zona rurale me mundësi të barabarta për të gjithë.
Fahrije Hoti, një grua fshatare e cila drejton një biznes të suksesshëm bujqësor në fshatin Krushë të Madhe, iu dha çmimi “Evropianja e Vitit 2022” nga Zyra e BE-së në Kosovë për të nderuar punën e saj të palodhur dhe kontributin e saj në shoqërinë kosovare. Fahrije fitoi besimin dhe respektin e publikut kur dhimbjen për burrin e saj të humbur gjatë luftës e ktheu në forcë dhe u fokusua në përpjekjet për të ardhmen e fëmijëve të saj. Falë nismës së saj, shumë gra fshatare u punësuan në një biznes bujqësor të sapokrijuar për të prodhuar ajvar dhe turshi, i cili më pas eksportohej edhe në Evropë. Historia goditëse e mbijetesës ka zgjuar interesimin e regjisores Blerta Basholli e cila solli në ekran jetën e Fahrijes përmes “Hive”, film i cili fitoi të gjitha çmimet kryesore në Festivalin e Filmit Sundance 2021.
Fahrije është vetëm një shembull që tregon se si gratë rurale luajnë një rol kyç në familjet dhe komunitetet e tyre. Nëse u jepen mundësi të barabarta dhe qasje në burime, gratë rurale mund të kontribuojnë në mënyrë thelbësore në zhvillimin ekonomik në Kosovë. Por tradicionalisht gratë rurale në Kosovë kishin burime të kufizuara financiare dhe qasje në arsim dhe trajnim. Ata e kalonin shumicën e kohës në punë të papaguara, si gatim, pastrim dhe kujdes për fëmijët dhe pleqtë. Informaliteti është i përhapur edhe në sektorin e bujqësisë. Megjithëse nuk ka të dhëna të sakta, shumë gra merren me kultivimin e perimeve dhe frutave, kujdesin për bagëtinë dhe prodhimin e bimëve mjekësore dhe aromatike.
Në studimin “Përmes një lente gjinore: kush vendos çfarë në familjet rurale në Kosovë?” Instituti Riinvest i publikuar së fundmi sugjeron se statusi i punësimit të grave luan një rol të rëndësishëm në vendimmarrjen familjare. Më saktësisht, vendimmarrja është më e balancuar gjinore në amvisëri ku është e punësuar bashkëshortja, sipas të dhënave të mbledhura në terren në amvisëritë rurale në 10 komuna të Kosovës. Sipas këtij studimi, vendimmarrja e grave në nivel familjar, në përgjithësi, është më e dobët në krahasim me burrat, më së shumti për shkak të të drejtave dhe mundësive të pabarabarta ekonomike, shkallës më të ulët të punësimit të grave, pronës së ulët të tokës dhe pronës nga gratë.
Dita Ndërkombëtare e Grave Rurale festohet këtë vit me temën “ Gratë rurale kultivojnë ushqim të mirë për të gjithë ”. OKB-ja po bën thirrje për të njohur punën e këtyre heroinave në sistemet ushqimore të botës dhe për të kërkuar zona rurale me mundësi të barabarta për të gjithë.
Republika e Kosovës në këtë ditë i bashkohet thirrjeve për fuqizim të grave rurale dhe barazi gjinore. Por që kjo të ndodhë, duhet të shohim një përkushtim më të madh të institucioneve kombëtare dhe lokale të Kosovës, të mbështetur nga partnerët zhvillimorë dhe organizatat e shoqërisë civile. Për të arritur këtë fuqizim, është e nevojshme të ulet barra e grave për t’u kujdesur për fëmijët dhe të moshuarit, duke ofruar më shumë institucione të kujdesit ndaj fëmijëve dhe parashkollor në zonat rurale, ofrimin e programeve arsimore dhe trajnimi për to, shpjegimin e përfitimeve të punësimit formal, mbështetjen e tyre me paketa stimuluese, akses për të financuar dhe angazhuar në proceset vendimmarrëse.
Kosova ka shumë gra të afta si Fahrije Hoti, por duhet krijuar mundësi për to. Fuqizimi i grave rurale në Kosovë nuk është një opsion, është një domosdoshmëri për të arritur një të ardhme të qëndrueshme për të gjithë!
Ky artikull është realizuar me mbështetjen financiare të Bashkimit Evropian, në kuadër të Projektit “Reporting Diversity Network 2.0”, nën skemën e mbështetjes së granteve të vogla.
Përmbajtja e tij është përgjegjësi e vetme e “New Policy Group” dhe, si e tillë, nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Bashkimit Evropian apo të Rrjetit të Raportimit të Diversitetit 2.0.
