Disa ditë para se INUK të fillonte mësymjen ndaj banorëve të zonës së Astirit, Bashkia Tiranë filloi një fushatë propagandistike të organizuar për t’i mbushur mendjen opinionit publik se pronarët e objekteve që u shembën janë kompensuar dhe protesta është e organizuar nga militantë të Partisë Demokratike për qëllime politike.
Kryebashkiaku Veliaj e ka përsëritur vazhdimisht këtë pretendim, së bashku me zyrtarë të tjerë të bashkisë. Ata kanë dhënë një shpjegim tejet të thjeshtëzuar të situatës së shpronësimeve të objekteve që preken nga ndërtimi i Unazës së Re. Por, në asnjë rast, bashkia nuk ka treguar dokumente zyrtare apo t’i referohet konkretisht bazës ligjore që përligj komentet e saj dhe tregon se kompensimet janë bërë vërtet.
Të hënën, zoti Veliaj shkoi në rrjetin Instagram:
“Astiri? Një pjesë e familjeve kanë marrë paratë për ndërtimet pa leje në mes të rrugës, pjesa tjetër në foto është futur për zhvillim duke liruar rrugën e duke marrë nga 1-3 apartamente në këmbim. Bullizmi politik i partive që bllokojnë punët publike nuk ka vend në Tiranë.
Tashmë 8 familjet dhe bizneset e para që preken nga Loti 1 i projektit dhe që kanë dorëzuar në kohe dokumentacionin kanë përfituar në llogaritë bankare shumat e konsiderueshme të dëmshpërblimit, ndërsa iu bëhet thirrje edhe banorëve të tjerë të dorëzojnë dokumentet e kërkuara që të tërheqin vlerën e caktuar për kompensim.”
E vërteta është se 8 familjet në fjalë nuk janë kompensuar sepse kanë qënë “bashkëpunuese” me bashkinë, duke dorëzuar dokumentacionin në kohë, por sepse ato ishin në zotërim të titullit të pronësisë. Pra, bëjnë pjesë në kategorinë më të thjeshtë, për të cilët ligji parashikon shpronësimin.
E drejta për përfitimin e certifikatës së pronësisë i është mohuar 138 familjeve që preken nga projekti i Unazës. Zbatimi selektiv i ligjit “Mbi legalizimet” është edhe një nga arsyet përse banorët e Astirit protestojnë.
Kryebashkiaku e shoqëroi postimin e tij me fotografi të një pallati ku banorët kanë marrë 2-3 apartamente. Por ky ndërtim ndodhet në zonën e sheshit Shqiponja të Lotit të 2, jo në zonën e Astirit ku u prishën objektet, që është pjesë e Lotit të 1.
Po ashtu, kryebashkiaku e keqpërdor me qëllim shprehjen “…ndërtimet pa leje në mes të rrugës…”, duke nënkuptuar se këto janë automatikisht ndërtime të paligjshme, të cilat nuk mund të shpronësohen, me para, me banesë sociale ose qira.
Por, në të vërtetë, sipas Konventës Europiane për të Drejtat e Pronësisë, konfirmuar edhe nga dy vendime të Gjykatës Europiane të Drejtësisë, ndëtimet pa leje nuk janë të paligjshme për sa kohë që:
- toka ku është ndërtuar pa leje nuk ka pronar;
- në tokën ku është ndërtuar pa leje nuk ka patur një plan urban rregullues.
Zoti Veliaj vazhdon të këmbëngulë se banorët protestues po sabotojnë projektin, ndonëse ata janë kompensuar tashmë. Në rrjetin Twitter, ai shkroi:
“Nese ke marrë paratë apo përqindje ne pallat, është e arsyeshme ta ndalosh sabotimin e Tiranës! Partitë e ngritura mbi kulturën e zaptim-bllokimit në pikiatë!”
Në të vërtetë deri më tani janë dëmshpërblyer vetëm 11 familje nga 146 në total, ndërkohë që IKMT ka prishur 33 objekte ditën e djeshme, ndër to vetëm 8 janë dëmshpërblyer.
Në përgjigjen ndaj deklaratës së Qendrës së Lëvizjes Vetëvendosje, Bashkia Tiranë tha se:
“Përfitojmë nga rasti të informojmë edhe Lëvizjen Vetëvendosja mëmë, se familjet që preken nga projekti i Unazës së Madhe dhe që kanë ndërtuar pa leje, ndër vite, në gjurmë të saj, po trajtohen me përparësi sipas ligjeve shqiptare në fuqi, shumica prej të cilëve janë dëmshpërblyer, madje shumë prej tyre i kanë marrë tashmë paratë e dëmshpërblimit në llogaritë e tyre bankare.”
Edhe zëvendës-kryetari i Bashkisë Tiranë, Arbian Mazniku u shpreh pak a shumë njësoj në emisionin Real Story, duke thënë se:
“Shtëpia është e zgjidhur për të gjithë, ose janë shpronësuar dhe kanë marrë para, ose të marrin bonues qiraje.”
Këto pohime nuk janë të vërteta. Me anë të VKM 231 të datës 17/04/2019 është miratuar në parim dëmshpërblimi i 146 pronarëve, nga 424 pronarë në total që preken nga projekti i Unazës. Megjithatë, dëmshpërblimin e kanë marrë në bankë vetëm 11 familje.
Ndërkohë që Ligji i Shpronësimit është i qartë në nenin 26, pika 3 të tij, ku sqarohet se: “Shpronësimi quhet i pavlefshëm në rast se [..] nuk është kryer pagesa ose vënia në dispozicion të masës së shpërblimit, [..].”
Ndërsa përsa u përket pretendimeve për përfitimin e bonuseve të qirasë, informacioni i botuar në portalin Spending Data tregon se nuk ka asnjë të dhënë që t’i referohet pagesave për të cilat bashkia flet.
Përkundër sa deklarohet, nuk këmi gjetur as të dhëna për strehimin alternativ të banorëve. Deri me tani, bashkia nuk ka bërë publik asnjë informacion që të mbështesë pretendimet e saj.
