Komisioni Europian botoi sot raportin vjetor të përparimit për vendet e Ballkanit Perëndimor, përfshi Shqipërinë. Në to rekomandohej hapja e negociatave me Shqipërinë dhe Maqedoninë “në sajë të përparimit të arritur, duke ruajtur dhe thelluar hovin aktual të reformave”. Kjo është hera e tretë që Komisioni Europian i rekomandon Parlamentit Europian dhe Këshillit Europian hapjen e negociatave me Shqipërinë.
Më poshtë, Exit.al sjell gjetjet kryesore të Raporti të Përparimit 2019:
Për situatën politike:
– Vazhdon polarizimi i fortë i situatës politike. Aktiviteti i parlamenti është ndikuar nga bojkoti i zgjatur i partive të opozitës, të cilat dorëzuan në bllok mandatet parlamentare në shkurt 2019.
– Më shumë se gjysma e mandateve të dorëzuar janë ridhënë nga KQZ për personat e tjerë në listën e partive. Kuorumi për funksionin e plotë të parlamentit u ruajt.
– Mosmarrëveshja e partive të opozitës ka ndikuar në përpjekjet dypalëshe për kryerjen e reformës zgjedhore, pavarësisht përpjekjeve të shumicës për të çuar përpara procesin. Partitë e opozitës duhet të riangazhohen në institucionet demokratike.
– KE rekomandon që Shqipëria duhet të përmirësojë transparencën dhe kontrollin në financimin e partive politike.
Për reformën zgjedhore:
– Nuk është bërë shumë progres për të adresuar dhe plotësuar rekomandimet e OSBE/ODHIR për reformën zgjedhore.
– Është ngritur një komision i ri parlamentar ad hoc në tetor 2018 por komisioni ka punuar me ndërprerje. Në mungesë të konsensusit mes shumicës dhe opozitës, propozimet e njëanshme të qeverisë u paraqitën në tetor 2018 dhe përsëri në dhjetor 2018, por asnjë vendim nuk u mor.
Për reformën në drejtësi:
– Shqipëria ka bërë përparim në zbatimin e reformës në drejtësi. Formimi i institucioneve të reja si Këshilli i Lartë Gjyqësor, Këshilli i Lartë i Prokurorisë dhe Këshilli i Emërimeve në Drejtësi janë një hap kyç në forcimin e pavarësisë dhe llogaridhënies së gjyqësorit. Rezulatet e prekshme të procesit të vetingut kanë forcuar pavarësinë, paanësinë, profesionalizmin, dhe llogaridhënien e gjyqësorit.
– Gjykata Kushtetuese duhet të kishte nëntë anëtarë, por vetëm një prej tyre ka mbetur për shkak të dorëheqjeve, daljeve në pension dhe procesit të vetingut. Procesi për të plotësuar vendet e lira filloi pas krijimit të Këshillit të Emërimeve në Drejtësi.
Për luftën kundër krimit të organizuar:
– Policia ka shtuar operacionet për të shpartalluar organizatat kriminale.
– Shqipëria ka treguar vazhdimisht një angazhim të fortë për të luftuar prodhimin dhe trafikimin e kanabisit. Në dy sezonet e kaluara, nga mbikëqyrja ajrore nuk është gjetur pothuajse asnjë plantacion kanabisi në zona të hapur në Shqipëri.
– Duhen bërë më shumë përpjekje për ndjekjen penale dhe dënimin përfundimtar të kriminelëve dhe konfiskimin e parave që vijnë nga veprimtaritë kriminale.
– Në vitin e ardhshëm, Shqipëria duhet në veçanti: të bëjë përparim të dukshëm në shpërbërjen efektive të grupeve të krimit të organizuar, të marrë masa dhe të japë dënime parandaluese,të luftojë të ardhurat nga krimi duke konfiskuar pasuritë, të miratojë një strategji dhe plan veprimi të ri për drogat dhe të intensifikojë luftën kundër trafikimit të drogave të rënda.
Për luftën kundër korrupsionit:
– Shqipëria ka arritur rezultate konkrete në luftën kundër korrupsionit, përfshirë edhe procesin e vetingut, i cili ka sjellë dorëheqjen e një sërë magjistratësh të lartë, përfshirë gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese dhe Gjykatës së Lartë.
– Në përgjithësi, korrupsioni është mbizotërues në shumë fusha dhe mbetet një çështje shqetësuese.
Për ekonominë:
– Ekonomia shqiptare u rrit, por papunësia mbetet ende e lartë.
– Borxhit publik është ulur, por ritmi i konsolidimit fiskal është i ngadalshëm.
– Klima e të bërit biznes është përmirësuar vetëm në disa aspekte. Kapaciteti i Shqipërisë për kërkime, zhvillim dhe inovacion mbetet shumë i ulët.
– Rritja e transparencës dhe llogaridhënies, në veçanti të sistemit të prokurimit publik dhe menaxhimit të financave publike, mbetet ende thelbësore.
Për emigracionin:
– Pavarësisht se këtë vit numri i aplikimeve të pabaza për azil të shtetasve shqiptarë në BE është ulur, shifrat sërish mbeten të larta dhe kërkojnë përpjekje të vazhdueshme dhe të qendrueshme nga qeveria, në veçanti për të adresuar fenomenin e emigrimit të fëmijëve të pashoqëruar.
Për lirinë e shprehjes dhe pronës:
– Shqipëria duhet të sigurojë zbatimin e Kodit të Punës, të forcojë mbrojtjen e të drejtave të gazetarëve shqiptarë, si dhe të sjellë në standardet europiane ligjet për transparancën e pronësisë së medias dhe kufizimet e saj.
– Po ashtu, nevojiten më shumë përpjekje për të konsoliduar të drejtat e pronës.
