Një studim i ri ka gjetur se ligjërata e antisemitizmit është e pranishëm në ligjërimin shqiptar. Kjo paraqitet kryesisht në formën e teorive të konspiracionit rreth hebrenjve që kontrollojnë ppolitikën dhe ekonominë botërore, kryesisht të lidhura me pretendimet se George Soros ndikon në politikën shqiptare.
Raporti, i kryer nga Instituti Ndërkombëtar Republikan me bazë në ShBA tha se ekziston një lidhje midis mënyrës së shprehjes së konspiracionit dhe gjuhës antisemitike të urrejtjes kundër Sorosit, në krijimin e ndasisë politike, në të majtë e të djathtë në vend. Ai gjithashtu thekson se shqiptarët rrezikohen nga teoritë e rrezikshme të konspiracionit.
“Lidhja midis konspiracionit dhe gjuhës së urrejtjes kundër George Soros dhe pretendimevese komuniteti i hebrenjve dhe fuqisë së tyre nuk është gjithmonë e kuptueshme. Retorika kundër Sorosit e përkeqëson ndasinë politike midis aktorëve politikë të majtë dhe të djathtë në Shqipëri, aleatëve të tyre dhe mbështetësve të tyre. Ajo rrit gjithashtu edhe informimin e qytetarëve me teori të keqinformimit dhe konspiracionit”, shkruhet në raport.
Raporti vuri në dukje se megjithëse ka pak organizata të ekstremit të djathtë, ka individë që simpatizojnë ideologjitë e ekstremit të djathtë, në vend.
“Disa grupe, aktorë politikë dhe nëngrupe mbështesin të paktën një pjesë të doktrinave të tilla,” vuri në dukje raporti.
Në përgjithësi, raporti zbuloi se kishte pak raste të tjera të ligjërimit antisemitik në jetën publike. Megjithastë, raporti theksoi edhe retorikën e politikanëve, “të cilët promovojnë një të ashtuquajtur” histori shpëtimi “që në një farë mase idealizon veprimet që shqiptarët bënë gjatë Luftës së Dytë Botërore për të mbrojtur hebrenjtë.
Politikanët e lidhin këtë me marrëdhëniet e mira diplomatike me Izraelin dhe e përdorin atë për të treguar se antisemitizmi në vend është i kufizuar.
Media gjithashtu pasqyron një rrëfim të miqësive historike midis dy popujve dhe marrëdhënieve të shkëlqyera bilaterale.
“Mbulimi mediatik i kushton vëmendje të madhe vizitave të ndërsjella të shtetit, përkujtimit të Holokaustit dhe mbrojtjes së hebrenjve në Shqipëri gjatë Luftës së Dytë Botërore, investimeve izraelite në Shqipëri në sektorë të ndryshëm dhe historisë së hebrenjve në përgjithësi.”
Kjo u forcua pas tërmetit, 75 vjetorit të mbarimit të Luftës së Dytë Botërore dhe miratimit nga Shqipëria të përkufizimit të antisemitizmit nga IHRA në fund të vitit 2020.
Përveç retorikës antisemitike anti-Soros, një kërcënim tjetër është prania e grupeve islamike shumë të radikalizuara, sipas raportit.
Që nga viti 2017, ka rreth 50 hebrenj në Shqipëri. Në vend, historia e Holokaustit mësohet në shkolla, ekziston Muzeu i Solomonit në Berat, Muzeu Kombëtar i Hebrenjve në Vlorë, një memorial i Holokaustit dhe një ekspozitë në Muzeun Kombëtar në Tiranë.
Profesori i Universitetit të Tiranës Dr. Tonin Guri shpjegoi se:
“Shqipëria ka përjetësuar miqësinë e saj me Izraelin përmes simboleve të tilla si emërtimi i rrugëve (Rruga hebraike në Berat dhe Vlorë), si dhe përkujtimi i Holokaustit, çdo 27 janar nga Parlamenti shqiptar, krijimi i muzeve për historinë e hebrenjve në Shqipëri, konferenca, botime të nivelit të lartë dhe përmes shkëmbimeve të vazhdueshme midis dy kombeve”.
