Lirisë së shtypit duhet t’i jepet sa më shumë prioritet në agjendën e samitit të Ballkanit Perëndimor të udhëhequr nga BE-ja, mes një mjedisi mbytës për punonjësit e mediave, sipas Reporterëve pa Kufij.
Një deklaratë për shtyp e botuar përpara samitit kërkoi që respektimi i lirisë së medias dhe gazetarëve të jetë temë kyçe në takim, pasi bëhet fjalë për një kusht për integrimin në Bashkimin Evropian.
Këtë javë, samiti do të zhvillohet në Slloveni, duke bashkuar figura kryesore nga BE-ja dhe përfaqësues nga gjashtë vendet e Ballkanit Perëndimor; Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia.
RSF vëren se “asnjë nga këto vende nuk ka bërë ndonjë përparim të rëndësishëm në lidhje me lirinë e medias. Të gjitha panë se si rezultatet e tyre u përkeqësuan në Indeksin e Lirisë Botërore të Shtypit të RSF 2021, përveç Bosnjës dhe Hercegovinës, e cila regjistroi një përmirësim shumë të vogël. ”
Ajo shton se krimet kundër gazetarëve janë në një nivel shqetësues mosndëshkimi në Ballkanin Perëndimor. Nuk ka pasur dënime kundër personave që kanë kryer krime kundër gazetarëve vitet e fundit as në Shqipëri. Këto përfshijnë goditjen e shtëpisë së gazetares Klodiana Lala me breshëri arme dhe një bombë që shpërtheu jashtë shtëpisë së reporterit Elidon Ndreka.
Për më tepër, gazetarja e Exit Alice Taylor nuk ka asnjë informacion mbi ecurinë e hetimit për kërcënimet me vdekje që mori në gusht 2020, pavarësisht se i dha policisë informacione që mund të ndihmojnë në identifikimin e autorit.
Rastet e tjera në rajon përfshijnë sulmin brutal ndaj gazetarit Visar Duriqi jashtë shtëpisë së tij në Kosovë në fillim të këtij viti dhe rastet e ngacmimeve gjyqësore, ndalimeve arbitrare dhe ngacmimeve policore.
Ndërkohë, RSF vëren se dezinformatat po lulëzojnë në Ballkan dhe madje mediat kryesore e inkurajojnë. Ata thanë se kjo mund të lidhet potencialisht me nivelin e ulët të vaksinimit në krahasim me fqinjët evropianë.
Shqipëria u përmend sërish për paketën “Anti-shpifjes”, e cila është në pritje të votimit përfundimtar në parlament. RSF e quajti një ligj ‘drakonian’ dhe tha se qeveria po shënjestron mediat e pavarura, veçanërisht ato kritike.
RSF tha se BE deri më tani nuk ka arritur të mbrojë lirinë e shtypit brenda kufijve të saj. Shembujt e dhënë përfshijnë Slloveninë, e cila po pret samitin dhe kryeministrin e saj, Janez Jansa i cili shpesh sulmon gazetarët. Kohët e fundit, financimi për agjencinë kombëtare të lajmeve STA u pezullua, duke rezultuar në dorëheqjen e drejtorit të saj.
“Liria e shtypit nuk duhet të jetë një temë tabu në samitin BE-Ballkan,” tha Pavol Szalai, kreu i zyrës së RSF për BE/Ballkan.
“Mbështetja për gazetarinë hulumtuese dhe profesionale në Ballkan është një melhelm jetësor, për të ndihmuar rajonin të luftojë dy nga problemet kryesore të tij- korrupsionin dhe pandeminë Covid-19. BE -ja pa dyshim duhet të jetë më ambicioze në përdorimin e joshjes që ushtron mbi Ballkanin Perëndimor për t’u mundësuar qytetarëve të rajonit të kenë qasje në lajme dhe informacione më të besueshme. ”
