Banorët e Zall-Gjocaj në veri të Shqipërisë kanë protestuar në Tiranë për ndërtimin e hidrocentraleve brenda Parkut Kombëtar Zall-Gjocaj.
Ata u mblodhën në derën e Gjykatës së Apelit këtë javë pasi Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi kundër padisë së ngritur nga nëntë individë. Ata pretenduan se ndërtimi i digave dhe hidrocentraleve brenda një zone të mbrojtur nuk ishte i lejuar, megjithatë gjykata nuk ra dakord.
Një aktiviste, Aurora Leka, i tha Citizens Channel se ndërtimi i impianteve vazhdon me një ritëm të shpejtë. Ajo vuri në dukje se kjo nuk duhet të lejohet brenda një Parku Kombëtar, i cili supozohet të mbrohet, duke shtuar se edhe lopët nuk mund të kullosin brenda kufijve të tij.
Një tjetër banor, 70-vjeçari Adem Xhokola, tha se punimet për HEC-in Seke në lumin Uraka kanë rezultuar në vdekjen e të gjithë troftave në lumë.
Arsyeja e protestës ishte që të kërkohet që gjykatat të funksionojnë sipas shtetit ligjor dhe të marrin në konsideratë ndikimin negativ që ndërtimi ka në jetën e tyre, dhe natyrisht, në një zonë të mbrojtur.
Për të arritur në Tiranë, banorët ecën për dy orë dhe më pas udhëtuan katër të tjera me automjete.
“Ne u zgjuam në 4 të mëngjesit për t’i thënë drejtësisë shqiptare të zbatojë ligjet,” tha një protestues.
Banorët nga pjesë të tjera të vendit të prekur nga hidrocentralet gjithashtu morën pjesë në protestë.
“HEC-i nuk është për njerëzit; është për xhepat e oligarkëve; gjithçka është privatizuar ”, thanë ata.
Pas protestës, Gjykata Administrative e Apelit deklaroi se ata po përballen me një ngarkesë të lartë pune me një panel prej shtatë gjyqtarësh që duhet të merret me rreth 16,850 dosje.
“Organi gjyqësor është ende duke gjykuar çështjet e regjistruara në këtë gjykatë në 2016, ndërsa çështjet e përmendura më lart u regjistruan për gjykim në 2020 dhe 2021,” thanë ata, duke adresuar shqetësimet e vonesës.
Por banorët thanë se nuk kanë kohë për të humbur pasi dëmet e pariparueshme po u bëhen shtëpive të tyre, mjedisit dhe tokës që ka qenë në komunitetet e tyre për shekuj, e cila është gjithashtu një Park Kombëtar.
Në shkurt, banorët e zonës protestuan përpara SPAK pasi paraqitën një raport kundër zyrtarëve të ndryshëm, përfshirë Ministrin e Turizmit Blendi Klosi.
Hidrocentralet fillimisht morën leje në 2018.
Rama tha në korrik të vitit 2020 se nuk do të lëshojë më leje për HEC-et e vegjël pasi ato janë “të padobishme dhe të dëmshme”, por asgjë nuk u bë për ato që ishin miratuar tashmë, shumica e të cilave janë në zona të mbrojtura.
Një hetim nga gazetari Artan Rama zbuloi se qeveria ka miratuar një total prej 714 kontratash koncesioni për hidrocentralet por ka shpallur publikisht vetëm gjysmën e tyre. Kontratat e koncesionit lëshohen para se të lëshohen lejet e ndërtimit të HEC-eve.
E vendosur në verilindje të Shqipërisë, zona përfshin mbi 202 km katrore dhe përfshin ish-Parkun Kombëtar Zall-Gjocaj dhe Malin e Dejës. Ajo ka marr statusin Park Kombëtar në 1966 për të mbrojtur florën dhe faunën e ndryshme brenda saj.
Ajo është renditur nga Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës si një Kategori II dhe është shtëpia e arinjve kaf, rrëqebullit, ujkut, martenit me pisha, kaprollit, shqiponjës së artë dhe ahut, bredhit, pishës, hirit dhe pemës së panjës. Në kufijtë e saj, ajo gjithashtu përmban dymbëdhjetë liqene akullnajore që u formuan gjatë epokës së akullit.
Banorët e zonës kanë kundërshtuar projektet duke thënë se ato do t’i privojnë ata nga qasja në ujë dhe do të dëmtojnë mjedisin.
