Ndërsa Shqipëria ka bërë disa përparime në trajtimin e trafikimit të qenieve njerëzore, ka ende shumë për të bërë sipas raportit të tretë të Këshillit të Evropës mbi zbatimin e Konventës për Veprim Kundër Trafikimit të Qenieve Njerëzore botuar nga GRETA.
Që nga raporti i mëparshëm i vlerësimit, disa legjislacione janë ndryshuar për të forcuar të drejtat dhe pozicionin e viktimave të trafikut. Pavarësisht kësaj, Shqipëria mbetet kryesisht një vend i origjinës për viktimat e trafikimit të qenieve njerëzore, shumica prej tyre ishin gra dhe vajza të trafikuara për qëllime të shfrytëzimit seksual. GRETA zbuloi se Shqipëria ishte gjithashtu një vend destinacioni.
Për më tepër, numri i viktimave të trafikimit të brendshëm është në rritje, veçanërisht rastet e fëmijëve të trafikuar për shfrytëzim seksual, duke lypur ose duke punuar në fermat e kanabisit. Sipas të dhënave rreth gjysma e të trafikuarve ishin fëmijë.
Trafikantët gjithnjë e më shumë përdorin rrjete sociale, të tilla si Facebook, Instagram ose Snapchat, për të rekrutuar viktima përmes ofertave të rreme të punës, duke abuzuar me pozicionin e tyre të cenueshmërisë. Trafikantët në përgjithësi janë shtetas shqiptarë, të cilët shpesh krijojnë marrëdhënie intime me viktimat, duke shfrytëzuar lidhjen e tyre emocionale, por ndonjëherë edhe përdorin dhunë fizike dhe psikologjike.
Raporti vuri në dukje me shqetësim se kishte një numër të ulët të dënimeve për veprat e trafikimit të qenieve njerëzore dhe u kërkoi autoriteteve të marrin më shumë masa për të siguruar hetimin proaktiv të çështjeve, edhe nëse nuk ka një kallëzim për të.
Ata sugjeruan përdorimin e teknikave speciale të hetimit dhe hetimeve financiare për të mbledhur prova. Për më tepër, autoritetet duhet të sigurojnë që profesionistët e ligjit janë të trajnuar për t’u marrë me raste të tilla. Në veçanti, ato duhet të sigurojnë që veprat e trafikimit nuk rikualifikohen si vepra të tjera që mbajnë dënime më të lehta
Ndërsa ligji parashikon një mekanizëm që viktimat të kërkojnë kompensimin e dëmeve si paditës civil në procedurat penale, ka pasur vetëm një vendim gjykate të këtij lloji. Raporti thekson se nuk ka gjithashtu një skemë funksionale kompensimi shtetërore në dispozicion të viktimave të trafikimit.
GRETA rekomandoi që autoritetet “të bëjnë përpjekje për të lehtësuar dhe garantuar aksesin e viktimave në kompensim, veçanërisht duke siguruar që mbledhja e provave në lidhje me dëmin që ka pësuar viktima është pjesë e hetimeve penale dhe duke përdorur plotësisht legjislacionin për ngrirjen dhe konfiskimin e pasurive për të siguruar kompensimin për viktimat e trafikimit njerëzor. ”
GRETA u informua mbi rastet kur gratë që ishin viktima të mundshme të trafikimit ishin ndjekur penalisht dhe dënuar për prostitucion. Ai gjithashtu zbuloi se autoritetet duhet të bënin më shumë për të përmirësuar mbrojtjen e viktimave dhe dëshmitarëve nga hakmarrja dhe frikësimi nga trafikantët.
Gjithashtu autoritetet shqiptare duhet të bënin më shumë për të ndihmuar ri-integrimin e viktimave të trafikimit nga ana sociale dhe ekonomike.
