Gjatë katër zgjedhjeve të fundit në Kosovë, rreth një e treta e deputetëve janë përcaktuar nga preferencat e qytetarëve dhe jo nga renditja e partisë në lista.
Sistemi i zgjedhjeve në Kosovë funksionon me lista të hapura, pra qytetarët përveç partisë zgjedhin edhe kandidatin e preferuar.
Sipas të dhënave të përpunuara nga emisioni “Me Pak Fjalë”, rezulton se listat e hapura kanë funksionuar.
Konkretisht, në zgjedhjet e vitit 2010, 48% e deputetëve janë zgjedhur nga preferenca e qytetarëve.
Pra pothuajse gjysma e deputetëve kanë kapërcyer renditjen e përcaktuar nga partia dhe kanë marrë mandatin pasi janë votuar drejtpërdrejtë nga qytetarët.
Për shembull, në vitin 2017 partia Lidhja Demokratike e Kosovës fitoi 29 mandate. Vetëm 19 nga kandidatët fitues ishin në 29 emrat e parë të listës së LDK-së, ndërsa 10 të tjerë u zgjodhën pasi kishin marrë më shumë vota. Vjosa Osmani ishte renditur e 81-ta në listë por ishte kandidatja e dytë më e votuar.
Kjo tregon se të zgjedhurit nuk janë të varur nga vendi që i përcakton në listë kryesia e partisë por mandati i tyre mund të vijë duke u zgjedhur drejtpërdrejtë nga qytetarët.
Efikasiteti i listave të hapura ka ardhur duke u ulur gjatë zgjedhjeve pasuese. Në 2014 ishte 40%, në 2017 26%, ndërsa në 2019 ishte 33%.
Një nga arsyet përse listat e hapura kanë rezultuar efikase në Kosovë është sepse qytetarët kanë mundësi të zgjedhin pesë kandidatë në fletën e votimit.
Kosova ka sistem zgjedhor proporcional kombëtar që do të thotë se i gjithë vendi është një zonë zgjedhore. Qytetarët votojnë për një parti dhe 5 nga 110 kandidatët e asaj partie.
Në Shqipëri, votuesit mund të zgjedhin vetëm një kandidat duke ulur kështu mundësinë e të tjerëve për të marrë mandatin e deputetit megjithëse nuk renditen në krye të listës.
